|
|
Merhaba Evrim Ağacı
Sorum bir insan bireyinin kendi cinsine duyduğu cinsel-erotik ilgiyle ilgili; üremeyi doğrudan desteklemeyen bir davranış biçimi niçin doğada açığa çıkabilmektedir? Ne kadar çok hayvan türünde eşcinsel ilişkilere rastlandığı artık biliniyor. Demek ki eşcinsel davranışlar evrime zıt değil, öyle olsaydı çok zaman önceden bu bireyler elenmiş olur(muy)du? Bu konuda süregelen tartışmaların sonuçlanmadığını bilsem de bana cevap verirseniz çok sevinirim, özellikle farklı bilimsel hipotezlerde bu konuyla ilgili ne deniyor?
İyi çalışmalar.
Sayın okurumuz,
Bu güzel ve önemli sorunuz için teşekkür ederiz, elimizden geldiğince cevap verelim:
New Scientist dergisi bu konuyu enli boylu ele almış: Dediğiniz gibi, bizonlardan penguenlere kadar yüzlerce türde homoseksüel ilişki tanımlanmış ve bu gayet doğal bir olay görülüyor, görülmelidir. Günümüzde halen homoseksüelliğin genetik sebepleri tam olarak çözülebilmiş değil; ancak araştırmalar sürdürülüyor.
Bu konuda sizin de kafanızı karıştıran soru, pek çok kişinin kafasını karıştırmakta: Madem homoseksüel ilişkide yavrular doğmuyor, neden evrimsel süreçte homoseksüeller veya buna yatkın olanlar elenmemişler? Bunu ilk olarak, vahşi doğadan kopmuş insanlar açısından incelemek gerekiyor: İnsanların doğası dahilinde kurulan sosyal ilişkiler üzerinde yapılan araştırmalar göstermiştir ki, homoseksüel birliktelik hoşgörüyle karşılanan toplumlarda, homoseksüel çiftlerin çok büyük oranda ilerleyen dönemlerde karşıt cinsle birlikteliği ve hatta çocukları bulunmaktadır. İstatistikler, çoğunlukla bunu göstermektedir. Bu tip durumlarda homoseksüelliği bir çeşit geçiş olarak görmekte fayda vardır. Homoseksüeller bilimsel olarak ne anormaldir ne de hastalıklıdır. Eşcinsellik, tamamen doğal bir varyasyondur ve nasıl ki bir zenciye ya da uzun boylu birine garip bakmamak gerekirse, eşcinsellere de aynı şekilde bakmak gerekir.
Hayvanlarda da, daha önce belrittiğimiz üzere, eşcinsel ilişkiler sıklıklar görülmektedir. Örneğin Japon makaklarının dişileri, çiftleşmek için çoğunlukla dişileri tercih ederler ve doğal olarak bunu başaramazlar. Dolayısıyla, terchileri her ne kadar dişilerden yana olsa da, erkeklerle de ürerler; kısaca biseksüeldirler (iki cinsiyete de ilgi duyan hayvanlar).
Sorumuza geri dönecek olursak: Neden Evrim Mekanzimaları, eşcinselliği evrimsel süreçte elememiştir? Bununla ilgili pek çok hipotez ileri sürülmüştür. Bunlardan biri, eşcinselliğin bazı durumlarda cinsel başarıyı dolaylı olarak da olsa arttırdığı yönünde olan ilgi çekici bir iddiadır. Bu iddiaya göre, aynı cinse ilgi duyan bireyler hiyerarşik düzende kolayca üst basamaklara çıkarak karşı cinse ulaşma şanslarını arttırırlar. Bu iddiaları düşünürken, sadece insanları değil, diğer yüzlerce hayvan türünü de hesaba katmak gerekir. Örneğin bir martı türünde gözlenen eş cinsellik, bireyler arası ilginç bir ilişkiyi ortaya koymaktadır. Dişi martılar, erkeklerin yetersizliği veya sayıca azlığına tepki olarak, erkeklerle çiftleşmekte ve yavru üretmekte; ancak yavrulara başka bir dişiyle ortak olarak bakmaktadırlar. Bu sırada aralarında cinsel ilişkiye benzer davranışlar da görülmüştür. Yani erkek, sadece bir üreme aracı olarak görülmekte, gerçek eş olaraksa aynı cinsiyetin bireyleri (bu martı türü için dişiler) görülmektedir.
Bir diğer hipotez de, eşcinselliğin bireyleri desteklemek yerine grupları ve grup yaşantısını desteklemesinden taban almaktadır. Örneğin en yakın akrabamız olan bonobo maymunlarında eşcinsellik, sosyal ilişkileri güçlendirmek için kullanılan bir araçtır. Samoa'da yapılan bir araştırma, eşcinsel erkeklerin yeğenlerine daha çok zaman ayırdığı ve ilgilendikleri görülmüştür. Bu da genetik bir kavram olan "akraba seçimi" (kin selection) ile açıklanabilir.
Bir diğer hipotez, eşcinselliğin nötral bir karakter olmasıdır; yani eşcinsellik ne avantaj ne de dezavantaj sağlar. Makaklar üzerinde yapılan araştırma, eşcinselliğin sadece zevk amaçlı kullanıldığını ortaya çıkarmıştır. Yani Doğal Seçilim üzerinde bir etkisi olmadığı için, elenmesi için de bir sebep yoktur; tabii zamanla elenebilir veya yaygınlaşabilir; bu mekanizmalar için Genetik Sürüklenme veya Türleşme Yazı Dizisi'ni okuyabilirsiniz.
Ortaya atılan bir diğer hipotez, eşcinselliğe sebep olan ve henüz tam olarak tespit edilememiş olan genlerin, kadınların cinsel verimliliğini arttırdığı; bu sebeple genel olarak yavru üretilemese bile eşcinselliğin elenmeden günümüze kadar gelebildiği yönündedir. Bu hipotezi savunanların çıkış noktası, orak hücre anemisinin zararlı bir mutasyon olmasına rağmen Sahara Altı Afrika'da bu hastalığı taşıyanların sıtmaya yakalanmaması örneğidir. Orak Hücre Anemisi, sıtmaya karşı direnç sağlamaktadır; bu sebeple zararlı bir hastalık olsa da popülasyon içinde belli bir oranda korunmaktadır.
İleri sürülen bir diğer hipotez, bazı dişilerin, eşcinsel eğilimli erkekleri seçmesi sonucu Cinsel Seçilim yoluyla, üreme konusunda olumsuz etkileri olsa bile, dişi tercihinden ötürü eşcinselliğin korunmasıdır. Bu hipotez de tabanlarını tavuskuşlarından alır: Erkek tavuskuşlarının büyük ve gösterişli kuyruğu onları kolayca av yapar; ancak dişiler, bu erkekleri seçmektedir. Burada, Doğal Seçilim ile Cinsel Seçilim arasında zıt bir denge kurulur. Eşcinsellik için de bu tip bir açıklama ileri sürülmüştür.
Bu açıklamalardan birini mutlak doğru kabul etmektense, birleştirici bir kuram üzerine giderek, her canlı için eşcinselliğin varlığının sebeplerinin farklı olabileceğini düşünmek gerekir.
Unutmamamız gereken bir nokta, doğanın birbirinden çeşitli milyarlarca durumunun bizim hoşumuza gitse de gitmese de var oluyor olduğu ve tüm bu durumların tamamen çeşitlilikten kaynaklandığıdır. Evrimsel Biyoloji'nin engin denizlerinde her türlü durumla karşılaşabilmenin mümkündür ve bunlara şahsi görüşlerimiz çerçevesinden bakmaktansa, tarafsız ve bilimsel bir açıdan bakmak en doğrusu olacaktır. Eşcinsellere yönelik karalayıcı iddilar, zamanında zenciler için yapılandan farksızdır. Günümüzde, artık tüm insanların atasının siyahi olduğunu ve renk farklılıklarının evrimsel geçmişten çok yaşanan ortamdaki adaptasyonlardan kaynaklandığını biliyoruz; dolayısıyla günümüzde zencilere (her canlıya olduğu gibi) saygı duymamız gerekmektedir çünkü atalarımızla bu kadar net bir özelliği ortak olarak taşımaktadırlar. Benzer şekilde, insanlar arasında "sapkınlık" olarak addedilen eşcinsellik, hayvanlar aleminin geniş bir kısmında yer bulur ve Evrimsel Biyoloji'nin güçlü ışığı altında, tüm canlılara tarafsız olarak bakıldığında, bu gibi durumların son derece normal olduğu görülebilir ve canlılık, tüm çeşitliliğiyle kucaklanabilir.
Gelecek günlerde bu konuyla ilgili daha ayrıntılı açıklamalarda da bulunabiliriz.
Umarız açıklayıcı olmuştur.
Saygılarımızla.
ÇMB (Evrim Ağacı)
Homofobiyi en çok hissettiğiniz yer neresi? 