CHP’nin Anayasa Vizyonu” taslağında cinsel yönelim ayrımcılığının yasaklanması da yer alıyor. Ayrımcılık yasağı açıkça yer almalı ve diğer ayrımcılık nedenleri yanında, “yaş, etnik köken, cinsel yönelim, engellilik ve benzeri nedenlere dayalı ayrımcılık” da yasaklanmalıdır.
Seçim bildirgesinde “Yeni ve Özgürlükçü Bir Anayasa” vaadine geniş bir yer ayıran CHP, anayasa çalışmalarında da son aşamaya geldi. Anayasa hukukçusu akademisyenlerden de destek alan CHP, 10 temel başlıkta hazırlanan “Anayasa Vizyonu”nda anayasa maddeleri önermek yerine “temel ilkeler”e yer verdi. Anayasanın sivil toplum ve halka hazırlanması gerekliliği vurgulandı. “Anayasa Yapım Yöntemi”, “Anayasanın başlangıç metni”, “Cumhuriyetin Nitelikleri”, “Özgürlükler ve Cinsiyet Eşitliği”, “Çoğulculuk”, “Katılımcılık”, “Parlamenter Sistem (Yasama-Yürütme Dengesi)”, “Yerel Yönetim Reformu”, “Sosyal Devlet ve Ekonomik Alan” ve “Yargı Reformu” olmak üzere 10 temel başlıktan oluşan taslakta CHP tarafından çizilen vizyon şöyle:
Cinsel yönelim anayasada: Kadın-erkek eşitliği konusunda, atama ve seçimle üstlenilen kamusal görevlerde “eşit temsil (denklik) ilkesi” anayasaya girmelidir. Ayrımcılık yasağı açıkça yer almalı ve diğer ayrımcılık nedenleri yanında, “yaş, etnik köken, cinsel yönelim, engellilik ve benzeri nedenlere dayalı ayrımcılık” da yasaklanmalıdır.
Zorunlu Din Dersi Kaldırılmalı: Din ve vicdan özgürlüğüne ilişkin anayasa hükmü yeniden kaleme alınmalıdır. Bu hüküm “devletin, dinler karşısındaki tarafsızlığı, inanç çoğulculuğu, inanç çoğulculuğunun dinsel tutum ve tavırları benimsememeyi de içerdiği ve devletin dinsel baskıyı engelleme yükümlülüğü” göz önüne alınarak kaleme alınmalıdır. Dinsel sömürü yasağı ve devletin temel düzenini dine dayandırma yasağı korunmalıdır. Cumhuriyetin nitelikleri öz bakımından “laik, demokratik, sosyal, insan haklarına dayanan bir hukuk devleti” olarak korunmalıdır. Laiklik ilkesinin pekişmesi için, zorunlu din ve ahlak kültürü dersi kaldırılmalı ve eğitim hakkı “demokratik, çoğulcu değerlere uygun, insan haklarını ve özellikle kadın-erkek eşitliğini tanıyacak ve içerecek biçimde” yeniden düzenlenmelidir.
İbadethane statüsü: Değişik din ve mezheplere mensup yurttaşların tüm hakları güvence altına alınmalıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yapısı inanç çoğulculuğu gözetilerek yeniden yapılandırılmalıdır.
Basın özgürlüğü: Düşünceyi açıklama özgürlüğü ve özgül olarak basın özgürlüğü, “özgürlük odaklı olmak üzere” yeniden düzenlenmelidir. RTÜK özerk ve çoğulcu bir yapıya kavuşacak biçimde yeniden düzenlenmelidir.
Etnik kökene gönderme yok: Anayasa, Türkçeyi resmi dil olarak korumalıdır. Anadilinin “öğretilmesi” imkânı tanınmalıdır. “Devlet ile birey arasındaki hukuksal bağı” ifade eden ve dine, dile, ırka ya da etnik kökene gönderme yapmayan bir yurttaşlık anlayışı başlangıç metni dışında, bir siyasal hak olarak anayasada yer almalıdır.
Yargı reformu: Anayasa Mahkemesi (AYM) kuruluşu, faaliyeti ve seçimleriyle liyakate uygun, etkili ve adil denetim yapabilecek bir yapıya kavuşturulmalıdır. AYM üyelerinin seçimi yeniden düzenlenmelidir. OHAL KHK’leri, YSK ve YAŞ kararları yargısal denetime açılmalıdır. HSYK kararları da Danıştay’ın denetimine açılmalıdır.
Baraj yüzde 5: Seçim Kanunu, anayasa yapım sürecinde mutlaka tartışılmalı ve seçim barajı, yüzde 5’lik bir baraj biçiminde belirlenmelidir. Siyasal Etik Kanunu, anayasa yapım sürecinde mutlaka tartışılmalı, gecikmeksizin hazırlanmalıdır.
YÖK reformu: YÖK kaldırılmalıdır. Yükseköğrenim alanında, “özerk üniversite”yi esas alan özel bir anayasa maddesi oluşturulmalıdır.
MGK kaldırılmalı: Milli Güvenlik Kurulu, anayasal bir kurum olmaktan çıkarılmalıdır.
Dokunulmazlıklar: Yasama dokunulmazlığı kesinlikle sınırlanmalı ve tutuklama, gözaltı gibi milletvekilliği görevini sürdürmeye engel tedbirler dışında, yargılamaya izin verilmelidir.
Anayasa Meclisi: Yeni anayasa, yalnızca anayasa yapımı ile görevli olacak bir “Anayasa Meclisi” tarafından yapılmalıdır. Anayasa Meclisi’nin oluşumunda baraj olmamalı, yüksek katılım sağlanmalıdır.
Muğlak ifadeler arındırılmalı: Başlangıç metni, muğlak ve hukuk ötesi ilkelerden arındırılarak, Cumhuriyetin niteliklerinin anlamını pekiştirme ve netleştirme yoluna gidilmelidir. Başlangıç metninde “toplumsal ve siyasal şiddeti önleme, barış içinde bir arada yaşama, toplumsal cinsiyet eşitliği, bölgeler arası eşitsizliği de giderecek adil toplumsal kalkınma, tarihsel ve kültürel varlıkların korunması ve sürdürülebilir çevre” gibi temel ve güncel kavramlar da bulunmalıdır.
Zorunlu Din Dersi Kaldırılmalı: Din ve vicdan özgürlüğüne ilişkin anayasa hükmü yeniden kaleme alınmalıdır. Bu hüküm “devletin, dinler karşısındaki tarafsızlığı, inanç çoğulculuğu, inanç çoğulculuğunun dinsel tutum ve tavırları benimsememeyi de içerdiği ve devletin dinsel baskıyı engelleme yükümlülüğü” göz önüne alınarak kaleme alınmalıdır. Dinsel sömürü yasağı ve devletin temel düzenini dine dayandırma yasağı korunmalıdır. Cumhuriyetin nitelikleri öz bakımından “laik, demokratik, sosyal, insan haklarına dayanan bir hukuk devleti” olarak korunmalıdır. Laiklik ilkesinin pekişmesi için, zorunlu din ve ahlak kültürü dersi kaldırılmalı ve eğitim hakkı “demokratik, çoğulcu değerlere uygun, insan haklarını ve özellikle kadın-erkek eşitliğini tanıyacak ve içerecek biçimde” yeniden düzenlenmelidir.
İbadethane statüsü: Değişik din ve mezheplere mensup yurttaşların tüm hakları güvence altına alınmalıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yapısı inanç çoğulculuğu gözetilerek yeniden yapılandırılmalıdır.
Basın özgürlüğü: Düşünceyi açıklama özgürlüğü ve özgül olarak basın özgürlüğü, “özgürlük odaklı olmak üzere” yeniden düzenlenmelidir. RTÜK özerk ve çoğulcu bir yapıya kavuşacak biçimde yeniden düzenlenmelidir.
Etnik kökene gönderme yok: Anayasa, Türkçeyi resmi dil olarak korumalıdır. Anadilinin “öğretilmesi” imkânı tanınmalıdır. “Devlet ile birey arasındaki hukuksal bağı” ifade eden ve dine, dile, ırka ya da etnik kökene gönderme yapmayan bir yurttaşlık anlayışı başlangıç metni dışında, bir siyasal hak olarak anayasada yer almalıdır.
Yargı reformu: Anayasa Mahkemesi (AYM) kuruluşu, faaliyeti ve seçimleriyle liyakate uygun, etkili ve adil denetim yapabilecek bir yapıya kavuşturulmalıdır. AYM üyelerinin seçimi yeniden düzenlenmelidir. OHAL KHK’leri, YSK ve YAŞ kararları yargısal denetime açılmalıdır. HSYK kararları da Danıştay’ın denetimine açılmalıdır.
Baraj yüzde 5: Seçim Kanunu, anayasa yapım sürecinde mutlaka tartışılmalı ve seçim barajı, yüzde 5’lik bir baraj biçiminde belirlenmelidir. Siyasal Etik Kanunu, anayasa yapım sürecinde mutlaka tartışılmalı, gecikmeksizin hazırlanmalıdır.
YÖK reformu: YÖK kaldırılmalıdır. Yükseköğrenim alanında, “özerk üniversite”yi esas alan özel bir anayasa maddesi oluşturulmalıdır.
MGK kaldırılmalı: Milli Güvenlik Kurulu, anayasal bir kurum olmaktan çıkarılmalıdır.
Dokunulmazlıklar: Yasama dokunulmazlığı kesinlikle sınırlanmalı ve tutuklama, gözaltı gibi milletvekilliği görevini sürdürmeye engel tedbirler dışında, yargılamaya izin verilmelidir.
Anayasa Meclisi: Yeni anayasa, yalnızca anayasa yapımı ile görevli olacak bir “Anayasa Meclisi” tarafından yapılmalıdır. Anayasa Meclisi’nin oluşumunda baraj olmamalı, yüksek katılım sağlanmalıdır.
Muğlak ifadeler arındırılmalı: Başlangıç metni, muğlak ve hukuk ötesi ilkelerden arındırılarak, Cumhuriyetin niteliklerinin anlamını pekiştirme ve netleştirme yoluna gidilmelidir. Başlangıç metninde “toplumsal ve siyasal şiddeti önleme, barış içinde bir arada yaşama, toplumsal cinsiyet eşitliği, bölgeler arası eşitsizliği de giderecek adil toplumsal kalkınma, tarihsel ve kültürel varlıkların korunması ve sürdürülebilir çevre” gibi temel ve güncel kavramlar da bulunmalıdır.
Yorum Gönder